Stop slechte relaties - weg van narcisten, psychopaten, sociopaten, borderliners en emotioneel misbruik

Heb je je ooit al afgevraagd waarom je steeds op “foute” mannen of “zotte, dramatische” vrouwen blijft vallen?

Wel… Heb je een minuutje? Ben je klaar voor de uitleg?

Ik ben geen psycholoog of therapeut, maar ik heb in mijn leven al veel last gehad van en ervaring opgedaan met mensen die volgens mij hoog scoorden op het spectrum van narcisme, borderline, psychopathie en sociopathie. Ik heb ook enkele relaties gehad met mannen die ook ergens op het cluster B persoonlijkheidsstoornis spectrum zaten, want cluster B persoonlijkheidsstoornis is een algemene naam voor mensen die geen empathie hebben voor andere mensen en andere mensen hun perceptie en leven willen controleren.

Ik ben nogmaals geen psychiater, dus ik kan geen diagnose stellen, maar ik heb een stuk van mijn leven gewijd aan het onderzoeken van dit soort persoonlijkheid en hoe hier mee om te gaan – of nog beter, hoe ze te vermijden in je leven. 

Waarom begrijpt je omgeving je niet? 

Mensen die nooit verstrengeld zaten in relaties met dit soort “giftige” mensen, zullen niet begrijpen hoe het voelt om het slachtoffer te zijn van deze emotionele roofdieren, deze emotionele vampiers, die als een tornado door je leven razen en je emotioneel, financieel, vaak ook fysiek en seksueel kapotmaken. Ze zullen nooit begrijpen dat een gemiddeld slachtoffer van huiselijk geweld en narcistisch misbruik gemiddeld tot 7 keer toe teruggaat naar de partner tot ze uiteindelijk zelf weggaan, ijskoud opzij geschoven worden alsof je nooit bestaan hebt (en dan heb je geluk) of worden vermoord. Ze weten niet hoe het voelt als je ziel verbrijzeld wordt – ik geloofde voor deze ervaring zelfs niet dat zoiets als een ziel bestond! – door iemand die beweert dat hij of zij je partner is, je soulmate, je maatje voor het leven. Vaak zijn dit ook de personen die je na afloop van de relatie stalken, want grenzen is iets wat deze personen vreemd is. Alles gaat namelijk over controle van jouw leven en jouw emoties.

De love bombing fase

Tot het besef komen dat je relatie en alles waar je tot nu toe in geloofde, gebaseerd was op een leugen, kan inslaan als een bom en je letterlijk wegslaan van je fundamenten. Dat was immers niet wat ons werd voorgespiegeld – letterlijk dan, gespiegeld, want deze manipulators zijn er meester in om je in de “love bombing fase” te laten geloven dat ze alles zijn wat je zocht. Het leek te mooi om waar te zijn. Deze persoon vond alles leuk wat jij leuk vindt en had dezelfde verwachtingen en dromen voor de toekomst. Het zijn kameleons, goede acteurs, die menselijk gedrag spiegelen en imiteren, en vaak zijn ze hier al heel hun leven op aan het trainen.

Mijn doel met deze blog is om mensen die met dit soort personen in aanraking komen en enkel Nederlands spreken, bewust te maken en vooruit te helpen in hun helingsproces. Ik weet hoe belangrijk het is om een klankbord te hebben en te lezen dat je niet alleen bent in tijden dat vaak je hele familie, ex-partner, therapeuten, hulpverleners, etc. vinden dat jij het probleem bent en dat jij gek bent. Door het tekort aan bewustzijn over dit probleem kunnen deze “giftige” individuen gewoon hun gang blijven gaan en de mensen in hun omgeving langzaamaan zot draaien om ze dan met de vinger te wijzen en de schuld in hun schoenen te schuiven omdat jouw reacties daarop op zijn minst angstig, te aanhankelijk of razend kwaad zijn. Terwijl leunen zij achterover en genieten ze van de show van de vernieling die ze hebben aangericht en kunnen ze aan hun entourage bewijzen dat ze gelijk hadden en dat jij effectief “de zot(te)” bent in het verhaal en verder het slachtoffer uithangen. 

Isolatie

Slachtoffers voelen zich dan vaak zo geïsoleerd en moederziel alleen dat ze geen andere optie hebben dan terug te keren naar deze giftige relatie. Hoe meer mensen hiervan op de hoogte zijn, hoe minder deze manipulators slachtoffers kunnen maken.

Bronnen

Ik heb veel gelezen van Lisa A. Romano, Meredith Miller, Angie Atkinson, Ross Rosenberg en Richard Grannon. Deze mensen hebben letterlijk mijn leven gered met hun filmpjes op Youtube, hun websites en hun boeken. Een echte aanrader is ook “Psychopath Free” van Jackson Mckenzie en “The human magnet syndrome – why we love people who hurt us” van Ross Rosenberg. Aanraders over giftige ouders zijn ook “Mothers who can’t love – a healing guide for daughters” van Susan Forward en “You’re not crazy, it’s your mother” van Danu Morrigan. Ook “understanding and dealing with manipulative people - In sheep’s clothing” van Dr. George Simon zijn boeken die je moet gelezen hebben als je goed Engels kan en door dit soort personen omringd bent.

De kenmerken van een narcist

De kenmerken van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, zijn als volgt beschreven in de DSM 5, het handboek voor psychiatrische stoornissen. Als iemand uit je omgeving minimum 5 kenmerken van deze lijst vertoont, kan je ervan uitgaan dat deze persoon ergens op het spectrum zit van een cluster B persoonlijkheidsstoornis. Ik heb deze lijst zelf vertaald uit het Engels.

Een diepgaand patroon van grandiositeit (in fantasie of gedrag), nood aan bewondering, een gebrek aan empathie, beginnende in de vroege jaren van volwassenheid en aanwezig in een aantal contexten, zoals aangegeven in vijf (of meer) van de volgende kenmerken:

-       Heeft een grandioos gevoel van eigenbelang en belangrijkheid (bv. Overdrijft verwezenlijkingen en talenten, verwacht om erkend te worden als superieur zonder verwezenlijkingen om dit te onderbouwen).

-        
          Heeft fantasieën van ongelimiteerd succes, macht, intelligentie, schoonheid, of ideale liefde.

-       Gelooft dat hij of zij “speciaal” is en uniek en dat hij/zij alleen kan worden begrepen door of geassocieerd kan worden met andere ‘speciale’ mensen of mensen/instellingen die een hoge status bekleden.

-        Vraagt overdreven bewondering.

-      Heeft een gevoel van ‘recht hebben op, aanspraak kunnen maken op’ (bv. Onredelijke verwachtingen van een speciale voorkeursbehandeling of een automatische instemming met zijn of haar verwachtingen).

-       Buit mensen uit (bv. Profiteert van anderen om zijn/haar eigen doelen te bereiken).

-       Heeft geen empathie: is niet in staat en/of wil andermans gevoelens en noden niet  identificeren en erkennen.

-        Is vaak jaloers op andere mensen en gelooft dat andere mensen ook jaloers zijn op hem/haar.

-       Toont arrogant, hooghartig gedrag of attitudes.

Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis buiten andere mensen uit en zoeken ‘voeding’ bij andere mensen. Dit kan zijn in de vorm van onderdak, seks, geld, status, aandacht (negatieve of positieve) … De persoon die deze ‘voedingsbron’ is, wordt niet beschouwd als een persoon met eigen gevoelens, noden en waarden, maar staat ten dienste van deze persoon om hem/haar te geven wat hij/zij wil. Als ze niet meer kunnen krijgen wat ze willen (omdat ze bijvoorbeeld al het geld erdoor gedraaid hebben, als het slachtoffer begint tegen te pruttelen), word je zonder verpinken aan de kant geschoven, alsof de relatie die jullie hadden nooit heeft bestaan. Als je als slachtoffer zelf weggaat, dan ben je een heel sterk persoon en dan zijn er weinig situaties die je in je leven zal tegenkomen die je niet aankan. Je bent dan een ‘overlever’.  Deze personen hebben een masker op naar de buitenwereld, een façade, waardoor de slachtoffers vaak niet worden geloofd, zelfs niet door therapeuten en vaak zelf de schuld krijgen.

De narcistische cyclus van misbruik heeft drie fases

-       De wittebroodsweken/de honeymoonfase/de lovebombing fase: deze persoon overspoelt je met constante communicatie, geschenkjes, uitstapjes, complimentjes, … en hemelt je volledig op.

-       De devaluatiefase: na 6 maanden ongeveer, begint de tweede fase. Dan ben je niet meer spannend en word je afgekraakt, vernederd, financieel/seksueel/emotioneel uitgebuit, bedrogen, belachelijk gemaakt. Meestal gebeurt dit zeer subtiel, ‘ze maakten maar een grapje, jij bent te gevoelig, jij zoekt overal problemen, jij bent zot,…’. Zachtjesaan knagen ze aan je zelfvertouwen en je eigenwaarde en wordt jouw realiteit volledig verwrongen. Doordat jij niet weet er aan de hand is, stap je mee in die realiteit en verlies je je eigen realiteitszin. Je weet niet meer wat echt is en wat niet echt is en langzaamaan verlies je je eigen identiteit. De Engelse term hiervoor is ‘gaslighting’. Ze verwringen je eigen realiteit door over alles te discussiëren en alles in vraag te stellen wat jij vindt of doet, totdat jij denkt dat je gek wordt. Deze mensen zijn constant op zoek naar nieuwe ‘voeding’ en bedriegen je, beliegen je, manipuleren je, stelen al je geld, zonder enige vorm van empathie, puur om hun eigenbelang te dienen.

-       De vuilbakfase: Als ze volledig klaar zijn met jou en je volledig hebben leeggezogen en al je levensenergie, geld, eigenwaarde, … hebben gestolen, schuiven ze je aan de kant alsof er niks is gebeurd of heb jij al door dat er iets mis is met je partner en heb je zelf al besloten om weg te gaan.

Deze cyclus kan zich eindeloos herhalen, omdat ze je het liefste zien als je al één voet uit de deur hebt. Als jij je emotie uit het verhaal trekt en ze zich niet meer kunnen voeden aan je, omdat je niet meer reageert op hun spelletjes, heb je twee opties: eerst gaan ze beginnen met heel erg lief te doen tegen je en als dat niet werkt, en je plooit niet, dan maken ze je met de grond gelijk. Dit zijn de personen die in een echtscheidingsprocedure het slachtoffer uithangen, tegen iedereen die het wil horen zegt wat voor een slechte partner/ouder je bent, zegt dat je compleet gek bent en je alles, zelfs je kinderen, afnemen, puur om je te straffen, want jij hebt het aangedurfd om hun realiteit en gedrag in vraag te stellen. Deze personen verschuilen zich achter een zeer zorgvuldig geconstrueerd masker. Ze spelen de goede huisvader/huismoeder/perfecte werknemer/modeltherapeut/… buitenshuis, maar als ze thuiskomen, werken ze al hun negativiteit en woede uit op hun partner en kinderen. Enkel de personen die er dichtbij staan, kennen de narcist zoals hij/zij echt is, zonder masker. Mensen die de narcist niet kennen, geloven ook het slachtoffer niet als ze vertellen wat er gaande is achter gesloten deuren, want zij zien enkel die liefdevolle echtgenoot/behulpzame buurman/sympathieke vriendin en niet de persoon die volzit met haat en alles verwoest wat op zijn/haar pad komt en mensen leegzuigt en kapotmaakt.

De geen contact regel

Als slachtoffer is het belangrijk om, als je doorhebt waar je mee te maken hebt, zo snel mogelijk afstand te nemen en geen contact meer te hebben met deze persoon. Als je geen kinderen hebt samen, is het belangrijk om geen directe confrontatie aan te gaan en in stilte een exit-strategie te plannen. Zorg ervoor dat je terecht kan bij vrienden, zorg voor een geheim spaarpotje, zoek werk als je nog geen eigen inkomen hebt en vertrek zonder uitleg. Daarna is het belangrijk om deze personen te blokkeren uit alle domeinen van je leven. Zorg ervoor dat ze je niet meer kunnen mailen, bellen of contacteren via vrienden, want ze zouden je kunnen manipuleren om de relatie nog een kans te geven. Als je in deze val trapt, ben je weer vertrokken voor een nieuwe cyclus van narcistisch misbruik, maar dan erger. Het zal escaleren en erger worden, want nu moet je ‘gestraft’ worden omdat je geprobeerd hebt te ontsnappen. Een gemiddeld slachtoffer keert 7 keer terug  tot ze uiteindelijk zelf weggaan omdat ze op de mat liggen emotioneel en vaak ook financieel, ijskoud opzij geschoven worden alsof je nooit bestaan hebt (en dan heb je geluk) of worden vermoord. Deze personen zijn er namelijk zeer goed in om je telkens weer te manipuleren en te overhalen.

Wat als je samen kinderen hebt? 

Als je kinderen hebt met deze persoon, kan de communicatie enkel en alleen gaan over de kinderen en enkel via mail. Het zal een levenslange oefening worden in grenzen stellen en geen emotie te tonen aan deze emotionele manipulators. Ze zullen alles uit de kast halen om je te kwetsen en je kinderen tegen je op te stoken: schuldgevoel, leugens, verwijten, …. Elke reactie, goed of slecht, is een voedingsbron. Dus zeker nooit roepen, huilen of jezelf proberen te verdedigen, want ze smullen van jouw emoties.

Stap uit de slachtofferrol

Het feit dat je je laten inpakken hebt door dit persoonlijkheidstype is niet jouw fout, je bent een slachtoffer van iemand die je doelbewust heeft uitgekozen om uit te buiten en te gebruiken. Maar nadat je erkenning hebt gekregen voor je slachtofferschap, is het belangrijk om uit deze rol te stappen en je eigen aandeel te zien in dit verhaal. Er zit iets in jou dat deze personen toelaat om dit te doen met jou. Iemand in je jeugd heeft je dit geleerd. Hoogstwaarschijnlijk was één van je ouders/verzorgers of beiden ook iemand met een cluster B persoonlijkheidsstoornis. Je hebt al heel jong geleerd dat jij verantwoordelijk bent voor iemand zijn emotioneel welbevinden en je hebt al heel vroeg geleerd dat je enkel goedkeuring kan krijgen van je omgeving als je anderen altijd vooropstelt en jezelf steeds wegcijfert. Het is tijd om jezelf nu niet meer te zien als een ‘slachtoffer’, maar als een ‘overlever’ en te beginnen aan je eigen helingsproces, waar je nee leert zeggen tegen mensen zonder schuldgevoel of empathie en leert voor jezelf te kiezen en je eigen grenzen te stellen. In het begin zal dit moeilijk zijn, want mensen in je omgeving zijn gewoon van jou dat je altijd ja zegt en voor iedereen zorgt, zonder eigen grenzen te stellen. Het slechte nieuws is, dat je vrienden en familie zal verliezen, die niet meer omkunnen met de nieuwe versie van jezelf. Het goede nieuws is, dat de mensen die in je leven blijven, vaak relaties zullen zijn voor het leven, want dit zijn mensen die jou graag zien voor wie je echt bent en dat is heel waardevol. De “giftigheid” die je voorheen voelde in je leven, dat nare gevoel dat je had, dat je niet meteen kon verklaren, zal langzaamaan verdwijnen. De energie die vroeger werd opgezogen door mensen die constant drama veroorzaakten in je leven, die je heel doelbewust maar in het geheim saboteerden, die je constant schuldgevoel aanpraatten, zal langzaamaan vrijkomen. De schellen zullen van je ogen vallen en je zal de realiteit zien voor wat ze echt is, niet zoals je zou willen dat ze is. Je leven zal rustig en vredevol worden en jij zal blaken van herwonnen energie.

Helingsproces

Tijdens het helingsproces is het heel belangrijk om tijd te nemen voor jezelf en niet meteen in een nieuwe relatie te springen. De kans dat je opnieuw een narcist tegenkomt, is immers zeer groot dan. Je identiteit is uitgewist, weggevaagd en nu is het aan jou om jezelf opnieuw te leren kennen en te kijken wat jij wil en niet wil in je leven. Als je kan leren om alleen te zijn en gewoon gelukkig te zijn met jezelf, creëer je een nieuwe emotionele stabiliteit voor jezelf en dan hebben emotionele manipulators geen kans meer om in je leven te blijven, want jij geeft erkenning en goedkeuring aan jezelf. Je beseft nu dat je geen goedkeuring nodig hebt van andere mensen en dat jij ‘genoeg’ bent zoals je bent. Jij bent mooi, slim, getalenteerd en heel hoogstwaarschijnlijk heel empathisch en liefdevol, anders was je geen slachtoffer geworden van dit type mensen. Het is belangrijk om deze mooie eigenschappen te bewaren, want de wereld heeft mensen zoals jij nodig, maar om jouw waardevolle energie en empathie te leren afschermen voor mensen die hier misbruik van willen maken. Er is voor alle duidelijkheid niets mis met jou en de kwaliteiten die jij bezit, ze zijn zeer waardevol in deze harde wereld waar mensen elkaar uitbuiten en de kop afbijten, maar je moet wegstappen van het naïeve wereldbeeld dat iedereen is zoals jij en dat, als jij maar genoeg geeft, je dit ook zal terugkrijgen. Je mag je eigen waarden en normen niet meer projecteren op een ander, maar je moet mensen en situaties zien voor wie/wat ze echt zijn.

Volg je buikgevoel en intuïtie

 Als je een buikgevoel krijgt bij iemand dat deze persoon niet oprecht is, dat er iets niet klopt, dat je gebruikt wordt, dan is het belangrijk dat je deze alarmbellen niet negeert en op je hoede bent. Vaak is je eerste buikgevoel over iemand juist. Als slachtoffer zie je dit misschien nog niet direct, maar eigenlijk zijn deze mensen een zegen, een cadeau. Deze mensen zijn een boodschapper, een spiegel van alles wat mis is in je leven. Ze tonen je de punten in je leven waar niet genoeg grenzen rond staan en zorgen ervoor dat je, als je niet wegloopt van de pijn maar ernaartoe stapt en je eigen helingsproces doorloopt, je een betere versie kan worden van jezelf. Als je tijd neemt om te helen en als je alle giftige denkkaders en emoties uit je leven en je lijf en hoofd hebt gezuiverd, ben je vrij, en dat is een fantastisch gevoel.