Narcistische ouders

Elke ouder en elke dynamiek in een gezin is anders. Toch zijn er een aantal gemeenschappelijke kenmerken van narcistische ouders die ik graag zou bespreken. Een narcistische ouder in het gezin heeft hetzelfde effect als een ouder met een alcohol- of drugsverslaving in het gezin. Alles draait rond de noden van één persoon en de andere familieleden hun wensen en noden zijn ondergeschikt, zelfs als het gaat over de kinderen. De narcistische persoon in de familie heeft een heel strakke controle over het gezin en gebruikt zijn/haar familieleden als een emotionele stortplaats om alle frustraties en woede op uit te werken. Narcisten zijn blijven hangen in hun emotionele ontwikkeling en zijn eigenlijk vierjarigen in een volwassen lichaam. Het is emotioneel zeer schadelijk om bij zo ouders op te groeien. Vaak heb je één narcistische partner en de andere partner die alles probeert te vergoelijken en constant de schade probeert te beperken van de partner door de kinderen dan bijvoorbeeld extra te verwennen en zichzelf volledig weg te cijferen. Na een tijdje heeft deze partner zelf geen identiteit meer. Vaak worden deze vergoelijkende partners, ondanks alle goede bedoelingen, later ook achtergelaten door hun volwassen kinderen of familieleden, want zij voelen zich ook door deze ouder verraden, omdat ze hen niet beschermd hebben tegen het emotioneel misbruik.
Er zijn gezinnen waar er duidelijk kan gesproken worden van verwaarlozing en mishandeling van de kinderen, en dat is dan ook duidelijk voor de omgeving. In narcistische families lijkt het echter vaak naar de buitenwereld alsof het gaat over het perfecte gezin, maar achter gesloten deuren is er meer aan de hand. Deze ouders houden het perfecte masker voor naar de buitenwereld en zijn lid van ouderverenigingen, sportclubs, ... maar zijn thuis een monster tegen hun kinderen en partner.

1. Narcistische ouders zijn emotioneel niet bereikbaar voor het kind. Ze geven het kind vaak alles wat het nodig heeft financieel en materieel, maar emotioneel zijn ze niet beschikbaar. Kinderen worden gezien als een last, een blok aan hun been. Er wordt weinig tot niet geknuffeld, er worden geen complimentjes gegeven aan het kind, er wordt niet gespeeld, ... Dit wordt dan vaak overgecompenseerd door de andere, niet-narcistische ouder, tot ook die op de mat ligt en het niet meer aankan.

2. Kinderen worden klein gehouden, mogen geen eigen identiteit ontwikkelen en worden afgeremd om zelfstandig te worden. Het kind wordt zo lang mogelijk afhankelijk gehouden van de ouder. Als het kind iets doet voor zichzelf, wordt het uitgelachen of afgekraakt door de narcistische ouder. Kinderen hun kleding wordt gekozen, hun boterhammen worden gesmeerd, mogen geen eigen beslissingen nemen, alles wordt gedaan voor hen. Het kind leert dat het zelf niks kan en dat het afhankelijk is en blijft van de ouder. Naar de buitenwereld lijkt dit op een zeer zorgende moeder of vader 'die misschien wat overbeschermend is'. Deze kinderen groeien vaak uit tot volwassenen met een alcohol- of drugsverslaving. Ze hebben geleerd dat ze niets zelf kunnen, dat ze een loser zijn en de verslaving is dan ook nog eens hun 'fout', terwijl het kind eigenlijk nooit de kans heeft gekregen om een eigen identiteit op te bouwen en doelbewust afhankelijk werd gehouden.

3. De ouder heeft geen empathie voor het kind of de andere familieleden. Ze zeggen dingen tegen hun kinderen die hen afkraken, vernederen en extreem grof zijn. Als het kind dan reageert door verdrietig of boos te zijn, wordt er gezegd dat het maar een grapje was of dat het kind te gevoelig is. Kinderen leren op die manier dat hun gevoelens niet tellen en ook niet kloppen. In volwassen relaties later, gaat deze persoon dan ook zijn eigen gevoelens constant in vraag stellen en aan de kant schuiven en eindigen ze vaak in zeer slechte, (emotioneel) gewelddadige relaties met cluster B's. We hebben geen voeling meer met welke gevoelens er nu echt zijn en welke niet.

4. De narcistische ouder is zeer jaloers op zijn/haar kinderen. Een narcistische moeder gaat relaties van haar volwassen zonen saboteren omdat zij alle aandacht wil en jaloers is op de partner. Ze zijn jaloers op de jeugdigheid, kwaliteiten en schoonheid van hun eigen dochters en gaan doelbewust de levens van hun volwassen kinderen proberen saboteren op een manier dat zeer onderhands en achterbaks is.

5. Ze hechten veel belang aan details en niet aan de dingen die er echt toe doen. Het is bijvoorbeeld belangrijker dat het kind perfect gekleed is (voor het beeld naar de buitenwereld), dan hoe het kind zich voelt. Het kind moet perfecte schoolresultaten behalen en een studierichting doen dat misschien wat te hoog gegrepen is, maar er wordt geen rekening gehouden met de stress en de impact op de persoonlijkheid dat dit veroorzaakt bij het kind. Op familie etentjes moeten kinderen vaak zelfs liegen tegen andere familieleden over schoolresultaten en prestaties, allemaal om het beeld hoog te houden van de perfecte familie.

6. Voorwaardelijke liefde. De ouder is enkel lief tegen het kind als het kind doet wat de ouder wil. Ook als de kinderen volwassen worden, is de liefde steeds voorwaardelijk. Kinderen krijgen bijvoorbeeld enkel geld van de ouders als ze een partner kiezen die de ouder goedkeurt, studies volgen die de ouder goedkeurt, ... Als het kind en de (jong)volwassene eigen keuzes begint te maken voor zichzelf, word je langs alle kanten gestraft door een narcistische ouder met de stiltebehandeling, roddelcampagnes waar zij het slachtoffer uithangen omdat ze zo een ondankbaar en slecht kind hebben, isolatie van andere familieleden, woedebuien, schuldgevoelens aanpraten, ...

7. De ouder leeft door middel van het kind en gebruikt het kind als een verlengstuk van zichzelf. Door de prestaties en verwezenlijkingen van het kind, pompen ze hun eigen perfecte beeld op naar de buitenwereld. De faalangst, de stress, ... dat dit teweeg brengt bij kinderen, wordt genegeerd. Geen empathie.

8. Sabotage. Ze gaan doelbewust het geluk en de keuzes van hun kinderen proberen te saboteren, uit jaloezie en uit angst dat de kinderen volwassen worden, zelfstandig worden en hen "verlaten".

9. Het kind wordt gebruikt als een stuk gereedschap. Naar de buitenwereld lijkt de narcistische ouder een fantastische, zorgende, liefhebbende ouder. Zo krijgen ze bewondering en aandacht van anderen. Als er niemand anders aanwezig is, worden de kinderen genegeerd, gestraft, gebruikt als emotionele vuilnisbelt, ...

10. Manipulatie van de kinderen hun ideeën, doelen, vriendschappen, ... Als een kind bijvoorbeeld vriendschappen heeft met kinderen uit "gezondere" families, worden deze afgekraakt, er wordt over geroddeld, ... Kinderen uit narcistische families mogen vaak bijvoorbeeld geen vriendjes uitnodigen thuis, alles wordt angstvallig afgeschermd van de buitenwereld.

11. Ze zetten familieleden tegen elkaar op en ze zetten broers en zussen tegen elkaar op. Ze kiezen vaak een "gouden kind", dat extra verwend zal worden en niets verkeerd kan doen in de ogen van de narcistische ouder. Ze kiezen ook één of meer kinderen als "zondebok", dat verantwoordelijk gesteld wordt voor alles wat misgaat in de familie. Op de zondebok worden alle negatieve gevoelens die de narcistische ouder heeft over zichzelf geprojecteerd. De zondebok wordt vaak jaloers op het gouden kind, en het gouden kind behandelt de zondebok op dezelfde manier als de narcistische ouder. Door deze dynamiek, hebben de kinderen in een narcistische familie niemand, ook elkaar niet. Zowel het gouden kind als de zondebok, ondervinden zeer veel schade en hebben later zeer veel kans om een relatie te hebben met een partner die ergens op het cluster B persoonlijkheidsspectrum zit. Gouden kinderen hebben ook veel kans om zelf een narcistische persoonlijkheid te ontwikkelen.

Mensen hebben vaak schuldgevoelens over het beëindigen van een relatie met familieleden en vooral ouders. Toch is het gezond voor volwassen kinderen van narcistische ouders om geen contact meer met hen te onderhouden. Elk contact is als een gifdosis in je leven en je hart en je kan hen nooit veranderen, hoe hard je ook blijft proberen. Het is beter om je eigen weg te gaan in het leven, weg van alle onrechtvaardigheid, roddelcampagnes, emotionele chantage, ... en je eigen doelen te bepalen in het leven. Dit is een moeilijke beslissing en iedereen moet die keuze maken voor zichzelf, niemand anders kan die maken in jouw plaats.

Vind je dit artikel nuttig en denk je dat andere mensen deze informatie kunnen gebruiken? Delen is de boodschap, hoe meer mensen hiervan op de hoogte zijn, hoe beter. Neem zeker ook een kijkje op stopslechterelaties.blogspot.com voor andere artikels over narcisme en cluster B persoonlijkheidsstoornis.